25/07/1967. Ενας άνδρας ύψους 1,90 κατευθύνεται με αργό και σταθερό βήμα προς τον προάυλιο χώρο της Αγίας Σοφιάς. Τα άμφια του προδίδουν την εξεχουσα θεση που κατέχει στους κόλπους της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας ! Οι παρευρισκόμενοι ανοίγουν ο ενας μετα τον άλλο δρόμο προκειμένου να περάσει μη παίρνοντας τα μάτια τους απο επάνω του. Η όψη του γαλήνια αλλα και αποφασιστική ταυτόχρονα, προκαλεί δέος.... Οι παρευρισκόμενοι ανταλλασουν περίεργα βλεμματα. Ενας πάπας στον ναό της Αγίας Σοφίας δεν ηταν κατι που το εβλεπαν συχνά ! Δεν τόλμησαν να αντιδράσουν! Η παρουσία του προκαλεσε τον σεβασμό και τον φόβο ....Ο άνδρας πεφτει στα γόνατα, υψώνει το βλέμμα του επάνω ,ανοίγει τα χέρια του αρχίζει να προσευχεται. Άλλαλα τα χείλη των ασέβων ! [1]
Τα ανωτέρω γεγονότα φαντάζουν σαν να είναι βγαλμένα απο ταινια, όμως καπως έτσι συνέβησαν όταν ο πάπας ο Παύλος ο 6ος επισκέφθηκε την Αγιά Σοφιά, στα πλαίσια συζητήσεων του με τον τότε Πατριάρχη Αθηναγόρα, με σκοπό την ενδυνάμωση των σχεσεων των δύο Εκκλησιών. Σε μια ήδη ταραγμένη κοινωνία, η συμβολική αυτή κίνηση του πάππα αναπτέρωσε το ηθικό των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης, οι οποίοι για μεγάλο χρονικό διάστημα είχαν ενα καλό θέμα συζήτησης !
Έκτοτε δεν άλλαξαν πολλά ! Ο ναός φιλοξενούσε και συνεχίζει να φιλοξενεί καθημερινά εκατοντάδες τουρίστες και πιστούς απο κάθε γωνιά της γης. Εγω πάλι, την παρθενική μου ξενάγηση στην Αγιά Σοφιά, την εκανα στην ηλικία των 15 . Η πρώτη εντύπωση με το που μπήκα στον ναό..απογοητευτική. Μεγάλοι μεταλικοί δίσκοι σαν γκόνγκ, σκαλισμένοι με αρχαιογλυφικούς χαρακτήρες πιθανότατα αραβικα, τοποθετημένοι μέσα στον ναό και θρόνοι – τερατουργήματα είχαν πάρει την θέση των εξεχοντων Δεσποτικών θρόνων !
Στα αριστερά μου σκαλωσιές που εφθαναν μέχρι το τρούλο είχαν τοποθετηθεί για να αφαιρεθεί το κεραμυδί χρώμα, προκειμενου να αποκαλυφθεί η αγιογραφία του Ιησού. Τον τρούλο που οι ίδιοι οι Τούρκοι πριν απο καιρό είχαν βάψει για να καλύψουν την συγκεκριμένη αγιογραφία! Οργή ! Ναι...οργή ηταν το αρχικό συναίσθημα που ένιωσα !
Αργοτερα έμαθα οτι αυτές οι σκαλωσιές παρέμεναν χρόνια ολοκληρα στο ίδιο μέρος, οχι μόνο για τον ίδιο σκοπό, αλλα και την συντήρηση του ναού γενικότερα !
Στα δεξιά μου μια κολόνα με μια μικρή τρύπα στη μέση με προέτρεψε να την αγγιξω «Τα δάκρυα της Παναγίας οταν έχασε το Υιο της» μου είπε κάποιος. Λίγο πιο πέρα οι τοίχοι ηταν ντυμένοι με αγιογραφίες...δυστηχώς μισοκομμένες ! Λένε οτι οι τουρίστες χρημάτιζαν τους φρουρούς προκειμένου να αποκτήσουν μέρος αυτών! Το συναίσθημα της οργής πήρε τη θεση του η ντροπή.
Συνέχισα την περιηγήση μου και φθάνοντας στον Μαρμαρωμένο Βασιλιά σκέφτηκα πόσοι μύθοι..πόσες δοξασίες, υπήρχαν γυρω απο αυτόν !
Δανείζομαι το παρακάτω:
“Ο ΜΑΡΜΑΡΩΜΕΝΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ
Όταν μπήκαν οι Τούρκοι στην Πόλη, άγγελος Κυρίου άρπαξε το βασιλιά και τον πήγε σε μια σπηλιά βαθιά στη γη κάτω, κοντά στη Χρυσόπορτα. Εκεί μένει μαρμαρωμένος ο βασιλιάς και καρτερεί να κατεβεί ο άγγελος στη σπηλιά, να τον ξεμαρμαρώσει. Και θα σηκωθεί πάλι ο βασιλιάς και θα μπει στην Πόλη και θα διώξει τους Τούρκους ως την Κόκκινη Μηλιά”. [2]
Οι θρύλοι πολλοι ! Τα μυστήρια αλλα τόσα ! Χρειαζόνται τόνοι χαρτιού, άπειρες ώρες μπροστά απο την οθόνη του υπολογιστή για να παραθέσουμε ολα τα στοιχεία και να εκφράσουμε ολα οσα αισθανόμαστε για το συγκεκριμένο ναό- θαύμα !
Πέρα απο αυτό ομως, ενα είναι σίγουρο. Ότι η οργή και η ντροπή που ένιωσα αρχικά –έφηβη γαρ- αντικαταστάθηκαν απο το δέος και η βαθειά συγκίνηση οταν αναλογίστηκα οτι η Αγ. Σοφιά αποτέλεσε -και αποτελεί ακόμα -το μεγαλύτερο σύμβολο της ορθοδοξίας ! Ενα σύμβολο που ενώνει λαούς..ανεξαρτήτου θρησκείας ή χρώματος. Κι αυτό είναι απο μόνο του ενα τεράστιο πολιτιστικό επιτευγμα ! Πολλοί θεωρούν οτι η Αγ. Σοφιά ειναι ενα δώρο του Θεού στον κοσμο. Και ίσως να έχουν δικιο!
Έχει κατα καιρούς εμπνεύσει ουκ ολίγους ....Συγγραφείς, ποιητές και συνθέτες την εξύμνησαν ο καθένας με τον δικό του τρόπο!
«Ο αλύτρωτος Ελληνισμός και η Αγ. Σοφιά» του Γ. Μακρίδης Νικ.,[3] το ποιήμα του Καρυωτάκη για τον Μαρμαρωμένο [4], το θρηνολογημα της Δομνας Σαμιου «Πηραν την Πολην Πήρανε» [5] και το τραγούδι «Οι καμπανες της Αγ. Σοφιάς σε στίχους του Πυθαγόρα [6] είναι μόνο λίγα παραδείγματα που μπορώ να παραθέσω.
Ο,τι κι αν γραφτεί για αυτήν θεωρώ οτι είναι λίγο !
Αυτά που γράφω τώρα...ειναι ακόμα πιο λίγα για την Αγιά Σοφιά... την μάνα όλων των ναών !
[1] http://www.corbisimages.com/stock-photo/rights-managed/DL002993/pope-paul-vi-in-the-hagia-sophia
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου